Verloop van de ziekte van Parkinson
De ziekte van Parkinson is een progressieve ziekte. Stukje bij beetje verdwijnen er steeds meer cellen in je hersenen die dopamine aanmaken. Dit betekent dat ook je klachten in de loop van de tijd toenemen. Ook kunnen verschillende symptomen op verschillende momenten op de voorgrond treden. Het verloop van parkinson is bij iedereen anders. Hoe snel de klachten ontstaan en welke symptomen er optreden, verschilt per persoon. Het ziekteverloop is daarom ook moeilijk te voorspellen, maar over het algemeen duurt het proces vele (tientallen) jaren. We bespreken de verschillende fases van parkinson hieronder.
-
Ongecompliceerde fase
In het begin van de ziekte zijn de klachten goed te behandelen. Met gebruik van medicatie is het mogelijk een zo normaal mogelijk leven te leiden en de dingen te blijven doen die je altijd heb gedaan. Het is belangrijk om in deze fase, die vele jaren kan duren, actief en fit te blijven. Een goede conditie zorgt ervoor dat je nog steeds veel dingen kunt blijven doen. Soms moet je meer rekening houden met beperkingen en hebt je hulp nodig. In deze fase van de ziekte geven mensen aan dat zij traagheid, beven en stijfheid de vervelendste problemen vinden.
Lees meer -
Gecompliceerde fase
In de loop van de tijd nemen de klachten toe. Je krijgt meer last van de motorische symptomen. Het wordt bijvoorbeeld lastiger om te lopen, te staan of om te draaien in bed. De tremor kan maken dat je moeilijker dingen kan doen. Ook kan het zo zijn dat je vaker valt omdat jouw evenwicht verslechtert. Vaak treden de niet-motorische symptomen zoals slaapproblemen en last van de darmen en blaas meer op de voorgrond. Je merkt dat je minder energie hebt, en soms wat moeilijker nadenkt of praat. Je kan nog steeds veel dingen doen, maar moet meer rekening houden met jouw beperkingen, en je hebt meer hulp nodig.
Lees meer -
Schommelingen
Als je parkinsonmedicatie inneemt in de vorm van pillen of capsules, is de hoeveelheid van het medicijn in je bloed gedurende de dag niet constant. Dit heeft te maken met de snelheid waarmee het medicijn door je lichaam wordt opgenomen, en de manier waarop je lichaam het medicijn weer afbreekt. Naarmate de ziekte vordert, kan je lichaam deze wisselingen in het bloed niet meer goed opvangen. De zenuwuiteinden kunnen langzaam steeds minder bufferen (het te veel aan dopamine opnemen en voor later bewaren). Daardoor merk je dat, vlak voordat het weer tijd is voor je medicatie en de hoeveelheid medicijn in het bloed laag is, je last krijgt van toenemende stijfheid en andere klachten. Dit heet ‘wearing off’.
Lees meer -
On/off episodes en dyskinesie
Als de ziekte al wat verder is gevorderd, lukt het de hersenen niet meer zo goed om wisselingen in de hoeveelheid dopamine op te vangen. Als de hoeveelheid dopamine in de hersenen te laag wordt, bijvoorbeeld op het moment dat het tablet is uitgewerkt, kan je weer parkinsonklachten krijgen. Dit heet een off-episode. Tijdens zo’n periode merk je dat je opeens veel langzamer kunt bewegen of stijf wordt. Naast deze vertraging van de bewegingen, kunnen er tijdens zo’n off-moment ook niet-motorische symptomen optreden. Deze kunnen erg vervelend zijn. Klachten die je kunt hebben op zo’n moment zijn onder andere: pijn, problemen met het ophouden van urine, dystonie (langdurige kramp in een lichaamsdeel), kortademigheid en angst.
Lees meer
Verschillende fases ziekte van Parkinson
Het verloop van de ziekte van Parkinson is onderverdeeld in twee fases: de ongecompliceerde en de gecompliceerde fase. De ongecompliceerde fase is het beginstadium van de ziekte. We spreken van de gecompliceerde fase als parkinson in een gevorderd stadium is en de klachten zijn toegenomen.
Ongecompliceerde fase van
De vroege fase van de ziekte van Parkinson gaat gepaard met klachten als beven, trage bewegingen en stijve spieren. Gelukkig zijn deze klachten met behulp van medicijnen goed te behandelen. Hierdoor kunnen mensen met parkinson in deze fase de dingen blijven doen die ze graag willen doen.
De ongecompliceerde fase kan vele jaren duren. Voor iemand met parkinson is het belangrijk om in deze fase actief te blijven. Want door fit te blijven en je conditie op peil te houden, kun je veel dingen blijven doen.
Gecompliceerde fase
Het verloop van de ziekte van Parkinson is progressief. Dit betekent dat de klachten in de loop van de tijd erger worden. Zo kunnen motorische klachten als beven, traagheid en spierstijfheid toenemen. Ook niet-motorische klachten kunnen vaker voorkomen. Denk aan maag- en darmklachten, geheugenproblemen en slaapklachten.
In deze fase van de ziekte van Parkinson kan de werking van medicijnen schommelen. In de on-episode voelen mensen zich goed, werkt de medicatie, en bewegen ze zich prettig. Soms voelt het alsof de medicatie niet meer werkt; we spreken dan van een off-periode.
Behandelingen in de gecompliceerde fase
In een verder gevorderd stadium van parkinson worden on- en off-episodes steeds onvoorspelbaarder. Het kan zelfs zo zijn dat het niet meer lukt om de klachten te beperken met alleen orale medicatie. In dat geval zijn er andere, geavanceerde behandelingen beschikbaar bij parkinson.
Parkinson verloop onderverdeeld in 5 fases
Naast deze twee parkinson fases wordt er ook een andere manier gehanteerd voor het beschrijven van het ziekteverloop: de ‘Hoehn & Yahr-schaal’. Bij deze schaal is het verloop van de ziekte van Parkinson onderverdeeld in vijf verschillende fases. Deze lichten we hieronder kort toe.
Fase 1: unilaterale fase
Klachten zitten voornamelijk aan één kant van het lichaam. Met de juiste zorg kan iemand met parkinson in deze fase nog steeds een plezierig leven leiden.
Fase 2: bilaterale fase
In deze fase van de ziekte van Parkinson breiden de symptomen zich uit van één kant van het lichaam naar beide kanten. In deze fase kan iemand met parkinson de symptomen niet meer verbergen, door vooral de 'gezonde' kant van het lichaam te gebruiken.
Fase 3: evenwichtsfase
In de derde fase van parkinson worden alledaagse taken erg moeilijk. Dit komt door ernstigere symptomen en grotere problemen met het evenwicht. De patiënt moet vaker gebruikmaken van hulpmiddelen. Soms worden in deze fase ook geavanceerdere behandelingen overwogen.
Fase 4: afhankelijkheidsfase
In de vierde fase wordt de patiënt afhankelijker van de omgeving. Deze fase wordt daarom ook wel afhankelijkheidsfase genoemd. In deze fase hebben mensen met parkinson ook veel aan mantelzorgers.
Fase 5: invaliderende fase
In fase 5 van parkinson heeft de patiënt continu hulp nodig bij dagelijkse taken. Patiënten zitten veel, gebruiken een rolstoel of liggen in bed. Medicatie werkt minder goed en bewegen wordt lastiger. Ook hebben mensen in deze fase problemen met houding en evenwicht. Op dit punt gaat de aandacht meer naar zorg voor comfort in plaats van herstel, en er moeten ook aanpassingen in huis worden gemaakt.
Raadpleeg je behandelend arts voor medicatiegebruik en de verschillende behandelingen in de gevorderde fases van de ziekte van Parkinson. Op deze website vind je naast informatie over de ziekte van Parkinson ook meer informatie over de rol van naasten.
NL-NEUP-230053
Weet je zeker dat je deze site wilt verlaten?
Er wordt in uw browser een nieuw tabblad geopend waarmee u een andere website met aanvullende informatie kunt bekijken.
AbbVie is niet verantwoordelijk voor de inhoud of links van die website en AbbVie stemt niet zondermeer in met de links waar die website naar verwijst. Wees u er zich van bewust dat deze andere website mogelijk andere standaardvoorwaarden heeft en een andere regeling voor de gegevensbescherming hanteert. AbbVie is hier niet voor verantwoordelijk. Andersom betekent de verwijzing van AbbVie naar deze website NIET dat verdermetparkinson.nl of AbbVie wordt goedgekeurd door de website waarnaar wordt verwezen.
Ga door
Meer lezen over Eten en voeding bij parkinson.
Meer lezen over Schommelingen in de werking van de medicijnen.
Meer lezen over de 5-5 regel.