On- en off-episodes en dyskinesie
Off-episode dyskinesie
Als de ziekte al wat verder is gevorderd, lukt het de hersenen niet meer zo goed om wisselingen in de hoeveelheid dopamine op te vangen. Als de hoeveelheid dopamine in de hersenen te laag wordt, bijvoorbeeld op het moment dat het tablet is uitgewerkt, kan je weer parkinsonklachten krijgen. Dit heet een off-episode. Tijdens zo’n periode merk je dat je opeens veel langzamer kunt bewegen of stijf wordt. Naast deze vertraging van de bewegingen, kunnen er tijdens zo’n off-moment ook niet-motorische symptomen optreden. Deze kunnen erg vervelend zijn. Klachten die je kunt hebben op zo’n moment zijn onder andere: pijn, problemen met het ophouden van urine, dystonie (langdurige kramp in een lichaamsdeel), kortademigheid en angst.
Een off-episode wordt door mensen wel omschreven alsof het licht is uitgedaan, en wordt vaak als zeer onprettig ervaren. Mensen in de gevorderde fase van de ziekte geven aan dat van alle symptomen die zij hebben door de ziekte van Parkinson, zij het meeste moeite mee hebben met het wisselend effect van de medicatie. Hier vind je een overzicht van klachten in de gevorderde fase van parkinson die als meest vervelend ervaren worden (onderzocht bij 173 mensen met parkinson).
On-episode dyskinesie
Het tegenovergestelde van de off-episode is de on-episode: mensen voelen zich goed, de medicatie werkt, ze bewegen zich prettiger. De on-episode vindt over het algemeen plaats na het innemen van medicatie. Het kan ook voorkomen dat na het innemen van de medicatie zelfs overbeweeglijkheid optreedt. Dit heet dyskinesie en wordt veroorzaakt doordat de hersenen niet meer goed kunnen omgaan met de plotselinge stijging van dopamine na het innemen van een tablet. Over het algemeen vinden mensen dyskinesie, zeker als het mild is, minder vervelend dan een off episode. Wel maken de onwillekeurige bewegingen het lastig om sommige dingen te doen, zoals bijvoorbeeld eten of drinken, of schrijven.
Zorg voor inzicht met een dagboekje
Om jouw arts te helpen je een zo goed mogelijke behandeling te bieden bij parkinson, is het handig om een schema of dagboekje bij te houden. Noteer hierin wanneer je de medicatie slikt en wanneer de on/off episodes of dyskinesie plaatsvinden. Dit geeft jouw neuroloog belangrijke informatie over het verloop van de dag en helpt bij het verbeteren van de behandeling. Bekijk hier een voorbeeld van zo’n schema.
- 5 jaar geleden gediagnosticeerd met parkinson.
- Werkt parttime in de zorg
5-5 Regel
Ondanks dat de ziekte van Parkinson voor ieder persoon anders verloopt, wordt in de praktijk vaak gebruik gemaakt van de 5-5 regel. Dit helpt jou en je arts om alert te blijven op het vorderen van de ziekte. Met deze regel wordt het volgende bedoeld: wanneer je 5 jaar de ziekte van Parkinson hebt heeft en minimaal 5 keer per dag hiervoor Levodopa tabletten slikt, heb je een extra bespreekmoment met je arts. Je bespreekt hoeveel uur per dag het goed gaat (on-momenten), hoeveel last je hebt van te veel medicatie in het bloed (dyskinesieën) of te weinig (wearing off-moment) en of je last hebt van bijwerkingen van overige medicatie. Ook wordt besproken hoe vaak “on” en “off” momenten elkaar afwisselen (on-off fluctuaties) en of het effect van je medicijnen nog voorspelbaar is en hoe belastend dat voor je is. Je bespreek daarna samen of je klachten met je huidige medicatie voldoende behandeld worden.
Weet je zeker dat je deze site wilt verlaten?
Er wordt in uw browser een nieuw tabblad geopend waarmee u een andere website met aanvullende informatie kunt bekijken.
AbbVie is niet verantwoordelijk voor de inhoud of links van die website en AbbVie stemt niet zondermeer in met de links waar die website naar verwijst. Wees u er zich van bewust dat deze andere website mogelijk andere standaardvoorwaarden heeft en een andere regeling voor de gegevensbescherming hanteert. AbbVie is hier niet voor verantwoordelijk. Andersom betekent de verwijzing van AbbVie naar deze website NIET dat verdermetparkinson.nl of AbbVie wordt goedgekeurd door de website waarnaar wordt verwezen.
Ga door
Meer lezen over Eten en voeding bij parkinson.
Meer lezen over Schommelingen in de werking van de medicijnen.
Meer lezen over de 5-5 regel.